بولوت

         مشهور تاریخچی عالم میخائیل نستورخ تمانیدن «انسان ایریق لری» (مبدأ نژاد های انسان) 1966 ییلی ده فارس تیلیده نشر قیلینگن اثر و «دنیا خط لری» کتابی ده هم قید ایتیلگن منبع لر اساسیده امریکا قطعه سی نینگ بومی «اصل توب» انسان لری، اجداد و بابا کلان لری ییگرمه بیش ییل ایلگری ایلک بار شمالی امریکا، سونگره جنوبی امریکا گه باریب قالگن لر. اولر «بیرنگ تنگه سی» (بوغازی) آرقلی آسیا قطعه سیدن (اَکیان) آشه، اوشه زمان لرده طبیعی موزلمه لر (موزلیک لر) ایرمسدن بورون دست اول اوشبو بوغاز دن اوتیش ممکن بولگن پیت لرده اوتکن بولسه لر عجب ایمس، چونکی امریکا قطعه سی ده اوندن آلدین جمعیت لری بولمه گن دینگیز موزلری ایری باشله گندن سونگ بیرنگ بوغازی آرالیغی ایریلیب انسان لر اوتمیش لری اوچون ناممکن بولیب قالگن. شو نینگ اوچون آسیا قطعه سیدن بیرینچی بار امریکا گه باریب قالگن، مهاجرت (ایمی گریتسیه) قیلگن اوشه دورده گی تورک تاتار لر باشقه دنیا انسان لریدن ایریلیب قالگن لر دییش ممکن دیدی، زیرا که کیینچه لیک امریکا نینگ قیزیل تن لی انسان لری آرقه لی تانیلدی و اولر اَسته سِکین بوتون امریکا قطعه سی ده ترقلیب کیتیش لریگه دوچ کیله دی. قیزیل تیری لری اوشبو منطقه ده ابتدایی انسان لر حیاتیده خاص بولگن بوب (BUB) پرامکدیو دیب کتان مدنیت لرینی ترقتیب و رواجلنتره دیلر.

         امریکا نینگ قیزیل تن انسان لرینی تشقی تاریخچی لر اوز اثر لریده ایلدیزلرینی منگول تاتار لرگه یعنی اولر آلتای تاغ لریدن کیلیب چقگن دیب کورسته دیلر، اما اصلده قره گنده تورک تاتار لرنی کیلیب چیقیش تاریخ لری آلتین تاغ و آلتای تاغلری آراه لیغده بولگن دیب تن آله دیلر. کیینچه منگولیت لر کیلگن لیک لری و تاتار لرگه قوشیلیب سنگیب کیتگن لری بعضی بیر تاریخچی لر اثر لریده معلوم بوله دی. شو بیلن بیرگه اثرده گی معلومات لرگه قره گنده، ایلک بار تورک تاتار لر امریکا قطعه سی نینگ قیزیل تن لی انسان لرینی توب اهالی سی نی کوپیشگه باشله گن بولسه، کیینچه هندو لر (ایئىد لر) اگر ده موزلیک دوریده بارگن بولسه لر، پارومنگولوئید لر آلدینراق قیزیل تن لر منشا ایلدیزلرینی تشکیل بیریب ایلدیز آتکن لر اولر نه فقط آته و بابا لری شمالی، جنوبی و مرکزی آسیا نقطه لریدن باریب قالگن لری بی جز ایمس، اگر اولر تکاملئوی رواجلنیش بیلگی لری مرکزی آسیا انسان لریدن اثر اَیرو بولسه هم اولر دن فرق قیلسه هم ایریقی جهتدن بیتته بولگن.

         یوقاریده نامی کیلتریلگن عالم امریکا دن تشقری آسترالیا و اروپا منطقه لریده هم حیات کیچیریاتگن خلق لر شو جمله دن ؛ یاقوت لر، بورگوت لر، تونگوس لر، چوکچک لر، آلتای لر، اسکوس لر و شو نینگ دیک روسیه نینگ منگولیت و تاتار ایریق لریدن ؛ باشقرت لر، چورش لر همده تورلی تومن اورغ لر، تورلی گروه لر گه بولینیب کورستیله دی. اوشبو گروه لر شمالی آسیا تورک لری، جنوبی آسیا و نیچ اکیان حوزه سی و امریکا منگولیت تاتار لری هم ایکّی طایفه سی مشهور بولیب اولر دن یورت لر و ایکّینچی سی «مالایا» دیب اتلوچی، اوچینچی طایفه سی «امریکایی» تورک تاتار لرنی منگولیت لر دیب کورستیله دی. اولر اَیریم خصوصیت لریگه کوره باشقه تورک و تاتار لردن اوزیلگن حالده تورمیش طرزی و بدن اعضا لری بعضی بیر شرایط لرگه کوره ماسلشیب قالگن لری طفیلی اَیریم خصوصیت لری اقلیم و طبیعی شرایط لرگه موافق اوزگرگن دیدی.

         اوشبو خصوصیت لرنی یخشی فهم لش اوچون انسان شناسلیک بولمی انتروپولیک نظریه لرینی نظر ده توتیب تحلیل ایتشمیزگه توغری کیله دی. چونکی اوشبو کتاب ده تورک و تاتار و منگول لرنی انتروپولیک جهتدن هم آسیا و امریکا گه باریب قالگن تورک و تاتار سلاله لرینی علمی تحلیل ایتیبب خلاصه چیقرگن، اوشبو بحث بیر کتته اَیریم موضوع بولیب اونگه کریش اوزی نهایت چُقور بحث تقاضا ایته دی. شو باعث اوشبو مقاله ده خلاصه قیلیب آلگن قسمت لریمزنی ایکّی قسم گه بولیب بیرماقچی میز، نهایتده ایریق چیلیک حقده هم بیر آغیز سوز.

       ایریق چیلیک ده گی پوچ و بی اساس تمانلری بعضی بیر مملکت لرده گی عالم لر فرقلی روش ده یازگن نظریه لریده ایلگری سوریب کیلگن فکرلری آق سویک یا خود آق تن ایریقلی لرنی باشقه ایریق لردن دایما اوستون قویه دیلر. قاره تن لی و سریق تن لی لرنی ذاتی پس دیب بیله دیلر. بو مطلقاً  نا توغری نظریه ایکن لیگی بوکونگی شرایط ده اوز عکسینی تاپه دی. ایکّینچی جهان اوریشی دوریده امریکا، آلمان و بریتانیا دانشمند لری نینگ آریا و آریایی لیک حقده یعنی آرین ایریقی اتمه سینی ایلگری سوریب تورک لرگه قرشی اویدیرمه ایریق پیدا بولیشی ده سیاسی هدف و مقصد اساسیده یولگه قوئیلگن بولیب، بوتون آسیا منطقه سیگه پیدا بولگن ایریق چیلیک طرز ده ایریق پرس لر و ملت نی بیر قطار ده قویماقده لر اینگ بویوک خطا لردن حسابلنه گویا یعنی ایریق خالص راق بیر گروه یا اهالی نینگ بیر طبقه سی بولیب اونی باشقه لردن اوستین قویش مقصد لرده فایده لنگن لر، مثال اوچون اون ییتینچی عصر لرده یوزه چیقگن آریایی یا آریا، آرین هیچ قنده ی ایریق ایمس، بلکی تاریخچی لر نظریه سی گه اسم و آت دیب ایتلگن دیدیلر، هیچ قنده ی ایریقی گروه بولمگن. شو نینگ اوچون ایتش جایز بولسه اوتمیشده تاریخچی لر دنیا ده اوچ گروه ایریق گه انسان لرنی بولیب او نینگ خصوصیت لرنی حدودی جغرافیا و اقلیم شرایط لری بوییچه تحقیق ایتش گن لیگی تاریخدن معلوم دور. اما ملت جمعیت شناسلیک نقطۀ نظر دن طبقه لش گن انسان لر نینگ بیر گروهی سنه له دی.

         خلص قیلیب ایتگنده امریکا قطعه سی گه (Berig) بوغازی (تنگه سی) آرقه لی اوشبو مهاجرت نی عملگه آشیرگن لر، اوشبو بوغاز دن اوتیش اوچون شوندای بیر پیتیده قوله ی بولدیکی طبیعی موزلیک لر اَسته سیکین لیک بیلن ایندی گینه باشله گن و اوندن آلدین امریکا قطعه سی آدم ذاتیدن خالی ایدی و فقط گینه جوده آزچیلیک موزلنیش آراسیده شمالی، شمال غربی و شرقی آسیا آرقه لی بعضی بیر یازو لرگه قره گنده شمال غربی یا اروپا آرقه لی امریکا گه میگریتسه مهاجرت قیلینگن ایکن. موزلنیش باسقیچیدن سونگ اَسته سیکین لیک بیلن بو اوتیش جای لری اوتیب کیتیش گه یا کیچیب اوتیشگه یراق سیز بولیب قاله دی. امیگریتسه گه اوچره گن تورک و تاتار لر دنیا نینگ  پاشقه خلق لریدن ایریلیب قا له  دیلر. امریکا لیک قیزیل تن لی قیزیل تیری لیک لر امریکا قطعه سیده اوز آرا بولیب ترقه لیب کیته دی دیدی.

         ایسکی دنیا تأثیریدن ایریلیب قالگن لری باعث قمه لیب قالیشه دی.

         بیر سوز بیلن ایتگنده اولر اوزلریگه مدنیت یره تیب حیات کیچیریش لریگه مجبور بوله دیلر. و اوشبو منیع لرده کیلتیریلگن دلیل لر اساسیده قیزیل تن لی لر نینگ تورمیش طرزی حقده ایریم خصوصیت لرینی جمله دن هلی گچه اوز تیل لریده تورکی سوز اتمه لر استعمال بولیب کیلیش لرینی دقت و اعتبار گه آلیب، ایکّینچی قسم مقاله ده مثال لر بیلن یارتیب بیریشگه حرکت قیله میز.

مقاله نینگ ایکّینچی قسمی

امریکا نینگ قیزیل تن لی مدنیتی، تورمیش طرزی،یازولری عدد سان رقم لری همده نطق لریده گی ایریم تورکی، مغولی سوز لر نینگ ایشله تیلیشیگه دایر ملاحظه لر.

دستلبکی مقاله میز ده بوندن ییگرمه بیش مینگ ییل بورون جنوبی شرقی آسیا همده مرکزی آسیا حدود لریدن بیرنگ بوغازی (تنگۀ بیرنگ) آرقه لی امریکا گه اوتیب اوشه ییر ده یشه ی باشله گن مغولی ایریقی گه منسوب کیشی لر حیات حقده حکایه قیلگن ایدیک.

ایلغار قیشلاق خواجه لیگی قدیمی مصر معمار چیلیک گی دن، قالیشمیدیگن، تحصیل کورگن روحانی لر قبیله لر نینگ سیله نگن پیشوا لری و نهایت رواجلنگن سودا ساتیق ایش لری و مرکز لشکن باشقزو ارگان لری یخلیت (تنها) بیر مدنیب نی وجود گه کیلتیره دی لر ، حیوان لرنی خانگی لشتریشگه اونچه لیک اهمیت بیریلمس ایدی. مکسیکو ده کوچوک نینگ بیر کیچیک ذاتی نی آذوقه اوچون پرورش ایتشر ایدی، دستلبکی یازولر پیدا بولشه باشله یدی. یازو بو اولکه ده تقویم توزتیش بیلن بیرگه وجودگه کیلدی. مذکور تقویم علم نجوم و ریاضیات فنلری اساسیده یره تیلگن ایدی. (360) کون نینگ مقدس ییل، دینی، مذهبی اُدوم لری بجریشده قول کیلر ایدی.

مذکور اولکه ده مایه اتلوچی ایلک ساکن بولیب اولر نینگ تمدنی میلاد نینگ (1200) نچی ییل گه قدر دوام ایتدی. یازو تقویم وجودگه کیلیشی نینگ تشبث کار لری مذکور ایلت نینگ اولمک دیگن طایفه حسابلنر ایدی.

اولمک لر بدن لریده و کییم کیچک لریده تصویر لنگن بیلگی لر، یازولر نینگ ایلک نشانه لری دستلب اولر آراسیده پیدا بولگن لیگی دن درک بیره دی. اولر یاغاچ لی ادیش لردن هم معلومات لرنی ذخیره لش مقصدیده فایده لنر ایدیلر و اوشه ادیش لرنی کرو دیب ایتکن لر 1970 ییل ده لیما ده بولیب اوتکن عموم جهان امریکا شناس لر کانگرسیده آلمان لیک تحقیقاتچی تومس باروحیل تورت یوز (400) دانه بتیک نی انیق لب اولردن (50) ایلیک ته سی نی اوقیشگه مشرب و موفق بولگنی نی معلوم قیلدی، اوشه کشفیات دن حاضرگی کونگه قدر بو حقده باشقه متریال معلوم قیلگی چه یوق. بو یازو نی یوروبا دیب نامله دیگن عاشقانه نامه لر کبی یا کی اولمک لر لباس لریده گی بیلگی لر سنگری تاوش عناصرینی قمره ب آلوچی بیر یازو ایکن لیگی شهبه سیز دور و نهایت بیزنی قیزیق تیره دیگن نرسه شو کی اوشبو موضوع نی تحقیق ایتشیده.

امریکا ده اصل توب اهالی نینگ ایتشو لریده اوچره ی دیگن تورکی مغولی اتمه (اصطلاح) لر نینگ موجود لیگی دیر جمله یورت، بوروبا، اولمک، آزتیک، کیررو، کییپو، کبی سوز لر بونگه مثال بوله آله دی.

اوشبو موضوع تحقیقات نی ینه ده کوچیتریش نی تقاضا ایته دی. طبیعت ده برچه نرسه دایمی حرکت ده و رواجلنیشده بولگنی دیک انسان ذاتی هم شو اولکن طبیعت نینگ ترکیبی قسمی بیر بوله گی صفتیده همیشه ترقیات لری عصر لر آشه اینتیلیب کیلگن انسان قیر ده قونیم تاپسه ، اوشه ییر نی اوزیگه مسکن قیلیب آلیب اوز وطنی دیب بیلگن مدامیگه شوندای ایکن امریکا نینگ قیزیل تن لر نینگ اجداد و بابا کلان لری اصلی آسیا لیک بولسه نی عجب !

ینه بیر طایفه دیب اتلیب اینکه لر کیپو بیلن بیر گه یاغاچ لی ادیش لردن فایده لنر ایدیلر و بو توقمه چیلیک محصولات توکاپو دیب نام لنر ایدی، مرکزی آسیا و همده افغانستان نینگ اینگ آلیس تاغ حدود لرده توقیله دیگان تیرمه دیب نام لنوچی گلَم لرنی ایسلتر ایدی و عجایب تقشین کار هندسی شکل لرنی قمره ب آله دی. انه شو توکاپو لر دن قالگن ایریم پرچه لر بریتانیا مملکت ده گی موزیم نینگ ایتنوگرافیه بولمیده سقلاتماقده.

امریکا نینگ کشف قیلشدن آلدین یازو تقویم و رقم نویس لیک که عاید برچه معلومات لر اولمک لر نینگ دینی نماینده لری اختیاریده بولیب عوام خلق دیرلی اوندن بی بهره ایدی، عموماً مایه لر یا زونی شکل لنتریشده تاش لردن و گچ کارلیک اوسلوبی دن فایده لنشگن، مایه لر دن قالگن بتیک لر میلاد دن آلدین 200 ایکّی یوزینچی ییل لر توغری کیله دی، شونی سی دققتگه سزاوار کی یازو عمودی شکلده عملگه آشریلرایکن و کوپینچه اوچ بورچک، تورت بورچک و تخم سیمان شکلی (صفر) نی توغری چیزیق ایسه (5) بیش نی افاده ایتر ایدی. آلمان نینگ بیز دین شهریده همده پاریس و مادرید شهر لر نینگ موزیم لریده سقلنه یاتکن بیتک لر سری اینگ قدیمی قول یازمه لر میلادی 1300 – 1500 ییل لرگه توغری کیله دی. آز تیک لر نینگ وطنی آز تیلین دیب ایتله دی و او نینگ معنی سی سیر حاصل ییر لر دیمک دیر دیب ایتیله دی.

                                    اعتبار لرینگیز اوچون رحمت.

عبدالله تاشقین، سویدن.

فایده لنگن منبع لر :

1. میخایل نستورخ نینگ (مبدأ نژاد های انسان)، تهران 1966.
2. تاریخ خطه های دنیا (دنیا خطی تاریخی)، تهران 1985.
3. پروفیسور دکتر قیام الدین راعی برلاس مقاله سی، مجلۀ پیمان شمارۀ اول، نیویارک 2001.
4. تاریخ اوزبیکان افغانستان، محمد حلیم یارقین، پشاور 2005.

نشرگه تیارلاوچی و منبع : بولوت وبلاگی