بولوت

ولایت سرپل در سال 1367 هجری از ولسوالی به ولایت ارتقاء یافته دارای 6 ولسوالی (سنچارک، صیاد، کوهستانات، بلخاب، گوسفندی و سوزمه قلعه ) بوده و مرکز آن شهر سرپل است و مجموعاً  7  واحد اداری میباشد . ولایت سرپل که در دامنۀ شمالی تیر بند ترکستان موقعیت دارد بین 35 درجه و سی دقیقه شرقی تا 36 درجه و 13 دقیقه شمالی و 66 درجه و 30 دقیقه جنوبی و 65 درجه و دو دقیقه شرقی واقع است .

ارتفاع ولایت سرپل از سطح بحر از 640 متر در مناطق هموار تا 1750 متر در مناطق کوهی میباشد در ولایت سرپل دریایی که اصلاً از کوهستانات جنوبی و جنوب غربی سرچشمه گرفته که بنام آق دریا یاد میگردد ، دره های سرسبز مناطق کوهستانی را آبیاری و با رود دیگری که از کوهستان و سنچارک سرچشمه میگیرد بنام قره دریا ، در حصۀ جنوبی شهر سرپل با هم یکجا میگردد که دو طرف شرقی و غربی شهر سرپل را آبیاری و سرسبز مینماید و در نتیجه آب آن به ولایت جوزجان یعنی شبرغان رسیده ، شهر و مضافات آن را آبیاری و سرسبز میکند. زمستان ولایت سرپل سرد و صفر تا منفی ده درجه سانتی گراد است ، دارای بارش های برف و باران می باشد و تابستان آن بعضاً گرم و خشک و گرم مرطوب بوده ، درجه حرارت تا 38 و 40 درجه سانتی گراد میرسد.

ولایت سرپل دارای (16385.57127) کیلو متر مربع مساحت نظر به ارقام جیودیزی و کارتوگرافی بوده و نفوس آن (129015) فامیل که به (766000) نفر میرسد که طبق احصاییه نهایی سال 1390 همبستگی ملی بوده که قریجات سرپل را 100 فیصد تحت پوشش قرار داده و قریجات خورد و بزرگ سرپل در 612 قریه یا شورا در انکشاف دهات ثبت و راجستر شده است و در پلان گذاری انکشافی در دهات احصأییه مورد قبول بوده است.

آخرین سر شماری نفوس در سال 1358 بوده که آنهم نا تکمیل مانده بود که طبق ارقام احصاییۀ مرکزی نفوس سرپل را حدود 5 صد هزار نفر تذکر میدهند که البته این ارقام 32 سال قبل بوده و با نظر داشت رشدنفوس میتوان  احصاییه سروی برنامه همبستگی ملی را الی سرشماری نفوس در کشور اساس نسبی قرار داد .

ولایت سرپل در زون شمال کشور واقع بوده که از طرف شمال با ولایت جوزجان ، شرقاً با ولایت بلخ ، جنوباً با ولایت غور و بامیان ، جنوب شرقاً با ولایت سمنگان و غرباً با ولایت فاریاب همسرحد میباشد .

این ولایت از نقطۀ نظر جغرافیایی یکی از مناطق کوهستانی کشور محسوب و از مرکز کشور کابل 603 کیلو متر فاصله دارد و 75 فیصد ساحات این ولایت کوهستانی یا نیمه کوهستانی بوده و 14 فیصد از اراضی آنرا زمین های هموار تشکیل میدهد .

به اساس تحقیقات انجام شده در طی سه سال قبل در ولایت سرپل در حدود 4 صد هزار نفر توانایی کار را داشته که 45 فیصد آن مصروف کار در بخش های زراعت ، مالداری ، مرغ داری ، دُکانداری ، کار های ساختمانی (گل کاری ) وغیره میباشند. 55 فیصد جمعیت باقی مانده که توانایی کار دارند به علت عدم موجودیت کار ، آموزش و حرفه بیکار هستند در زمینه میتوان از طریق میکانیزه ساختن زراعت، تقویت زارعین و مالداران و فراهم نمودن شغل ، تاثیرات مثبت را رو نما ساخت . بناً با در نظر داشت ضرورت های مبرم به پروژه های زیر بنایی در سطع ولایت سرپل و نیاز مندی انکشافی و تغییر درین ولایت پلان های انکشافی سکتوری و تطبیق آن خیلی ها مهم پنداشته میشود .

اقوام مختلف کشور اعم از اوزبیک ها ، هزاره ها ، تاجیک ها ، ایماق ها ، عرب ها ، پشتون ها ، بلوچ ها ، قزلباش و سایر اقوام درین ولایت زندگی دارند.

در شمال افغانستان یکی از ولایات درجه سوم محسوب میشود مرکز ولایت سرپل شهر سرپل که مرکز ولایت 173 قریجات را با حدود 39597 هزار فامیل یا (231115) نفر نفوس درمساحت (3097830) کیلومتر مربع میباشد .

از کتاب «دورنمای انکشافی سرپل»  نویسنده دیپلوم انجنیر احمد جاوید جاوید انتظار